Biblioteka Książąt Czartoryskich – oddział Muzeum Narodowego w Krakowie to jeden z najcenniejszych skarbów polskiego dziedzictwa i jedna z najstarszych polskich bibliotek rodowych. Zgromadzona kolekcja, licząca niemal 250 tysięcy obiektów, jest bezcennym świadectwem historii Polski, rozwoju świata, źródłem wiedzy o różnych aspektach życia kulturalnego i społecznego.
Projekt rozbudowy i modernizacji Biblioteki Książąt Czartoryskich to niezwykle ważne przedsięwzięcie dla naszego muzeum. Dzięki dofinansowaniu z Programu Operacyjnego Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko na lata 2021–2027 (FEnIKS) powstanie nowoczesne centrum nauki i kultury.
Realizacja projektu „Biblioteka Książąt Czartoryskich – rozbudowa i przebudowa oddziału Muzeum Narodowego w Krakowie” trwa od marca 2024 r. W tym czasie zrealizowaliśmy m.in. dyslokację zbiorów – wszystkie obiekty z Biblioteki Książąt Czartoryskich zostały przeniesione do innych oddziałów MNK i na Zamek w Spytkowicach. W Pracowni Konserwacji Papieru i Skóry trwają prace konserwatorskie przy wybranej grupie obiektów zabytkowych. Dotychczas zakończono konserwację 25 obiektów z 97 zgłoszonych do realizacji. Wykonano digitalizację 34 obiektów (powstało 27 987 zdjęć), które zostały udostępnione w bibliotece cyfrowej MNK. Zakupiono specjalistyczny sprzęt badawczy do działań prewencyjnych. Zrealizowaliśmy też cykl 16 warsztatów przyrodniczo-ekologicznych pt. „Motyle i badyle. Warsztaty przyrodnicze dla dzieci”. Prowadzimy bieżące działania informacyjno-promocyjne, a nasi pracownicy rozpoczęli szkolenia przewidziane w projekcie. Już niebawem rozpoczniemy kolejny etap inwestycji, ruszą prace budowlane. W czerwcu została podpisana umowa z głównym wykonawcą robót budowlanych firmą RE-Bau Spółka z o.o., której przekazano teren budowy.
Unikatowa kolekcja Czartoryskich
Kolekcja Biblioteki Czartoryskich powstała z inicjatywy wybitnych mecenasów sztuki – małżeństwa Adama Kazimierza Czartoryskiego oraz Izabeli Czartoryskiej.
Księgozbiór Biblioteki liczy ponad 231 000 woluminów, zawiera niezwykle cenne stare druki, w tym w tym polonica z XVI w. – m.in. pierwsze wydanie dzieła Macieja Miechowity „Chronica Polonorum” z 1519 r., które było pierwszą drukowaną historią Polski. Egzemplarz znajdujący się w Bibliotece jest jednym z trzech zachowanych.
Archiwum i Zbiór Rękopisów Biblioteki Czartoryskich obejmuje ponad 14 000 rękopisów od średniowiecza do czasów współczesnych. Znajdują się tu dokumenty pergaminowe od XII do XIX w. o znaczeniu narodowym, m.in. przywilej koszycki (1374 r.), akt unii
w Horodle (1413 r.), przywilej jedlneński (1430 r.) czy dokument Hołdu Pruskiego
(1525 r.), a także ważne dokumenty rodzinne, m.in. nadanie tytułu książęcego dla Czartoryskich w 1442 r. czy też dyplom honorowego obywatelstwa miasta Krakowa dla Władysława Czartoryskiego (1880 r.).
W kręgu zainteresowań kolekcjonerskich Książąt Czartoryskich od samego początku znalazły się średniowieczne i nowożytne rękopisy iluminowane. Zbiór ten liczący około 120 obiektów stanowi szczególnie cenną część zasobów Biblioteki.
Rozbudowa i przebudowa oddziału MNK
Biblioteka Książąt Czartoryskich zlokalizowana jest w Krakowie, przy ul. św. Marka 17,
a więc w ścisłym centrum Starego Miasta. Została wybudowana latach 1958–1960 z przeznaczeniem na pomieszczenia dla unikatowej kolekcji Biblioteki Czartoryskich. Od tamtego czasu nie przeprowadzono większego remontu czy modernizacji budynku.
Biblioteka Książąt Czartoryskich jest instytucją naukową. Z jej zasobów korzystają badacze i badaczki oraz specjaliści i specjalistki różnych dyscyplin z kraju i z zagranicy. Służy przede wszystkim jako warsztat pracy do naukowego opracowywania w dziedzinie historii, historii sztuki, literaturoznawstwa i innych nauk pokrewnych.
Projekt „Biblioteka Książąt Czartoryskich – rozbudowa i przebudowa oddziału Muzeum Narodowego w Krakowie” ma na celu spełnienie niezbędnych warunków pozwalających na odpowiednie wywiązywanie się z obowiązków wobec zbiorów bibliotecznych zgodnie z obowiązującymi przepisami MKiDN, a także własnymi, określonymi w statucie – do nich należy gromadzenie, opracowanie, ochrona, przechowywanie, udostępnianie
i upowszechnianie zbiorów. Dzięki takim działaniom będziemy mogli jeszcze lepiej chronić skarby polskiego dziedzictwa, a także szerzej je prezentować.
Projekt ma charakter interdyscyplinarny. Pozwala na łączenie różnych dziedzin działalności naukowej i artystycznej, a zaproponowane działania mają charakter międzypokoleniowy. Dzięki tym zmianom powstanie nowoczesna instytucja kultury, odpowiadająca na potrzeby współczesnego odbiorcy, zapewniająca użytkownikom komfortowe i bezpieczne warunki korzystania z oferty. Otwarcie biblioteki po remoncie nastąpi w 2027 r., natomiast zakończenie całego projektu to pierwszy kwartał 2028 r.
Ogólne informacje o Projekcie:
Termin realizacji: marzec 2024 r. – marzec 2028 r.
Całkowity koszt Projektu: 56 194 788,50 zł
Dofinansowanie w ramach Programu FEnIKS 2021–2027, PRIORYTET VII: Kultura, Obszar 1: Rozwój infrastruktury kultury (zabytkowej i niezabytkowej).:
37 181 150, 41 zł
Cel projektu: MODERNIZACJA BUDYNKU I OCHRONA ZBIORÓW
Remont i rozbudowa Biblioteki umożliwi MNK spełnienie niezbędnych warunków pozwalających na należyte wywiązywanie się z obowiązków wobec zbiorów bibliotecznych, tj. gromadzenie, opracowanie, ochrona, przechowywanie oraz udostępnianie i upowszechnianie zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Cele planowanych działań realizowanych w okresie trwałości projektu:
- Budowanie nowej publiczności, która dotychczas nie korzystała z zasobów Biblioteki Czartoryskich, poszerzenie grup docelowych.
- Upowszechnianie zbiorów Biblioteki Czartoryskich poprzez akcje kulturalne oraz wydarzenia cykliczne zwiększające zaangażowanie publiczności.
- Stworzenie nowego miejsca transferu wiedzy i umiejętności na mapie Krakowa.
- Zwiększenie dostępności oferty dla osób narażonych na społeczne wykluczenie.
Zadania realizowane w ramach Projektu obejmują:
- Prace konserwatorskie i restauratorskie przy budynku – roboty budowlane
- Nadzór
- Działania informacyjno-promocyjne
- Zakup sprzętu lub wyposażenia
- Konserwacja zabytków ruchomych, księgozbiorów lub muzealiów
- Digitalizacja zabytków ruchomych, księgozbiorów, muzealiów oraz ich udostępnienie on-line
- Zarządzanie projektem – koszty pośrednie
- Przygotowanie projektu – koszty pośrednie
- Podnoszenie kompetencji kadr beneficjenta
- Działania edukacyjne podnoszące świadomość ekologiczną społeczeństwa
- Działania związane ze współpracą z partnerami z innych państw.
Grupy docelowe:
- turyści krajowi i zagraniczni,
- mieszkańcy Krakowa i Małopolski,
- uczniowie,
- emeryci, renciści i osoby z niepełnosprawnościami,
- osoby pracujące,
- studenci i wykładowcy kierunków humanistycznych jak: historia (w tym specjalizacja archiwalna czy kierunek archiwistyka, zarządzanie dokumentacją i infobrokerstwo), historia sztuki, studia filologiczne, bibliotekoznawstwo, muzeologia,
- stowarzyszenia, towarzystwa i koła naukowe,
- nauczyciele szkół różnych szczebli (podstawowych, ponadpodstawowych, wyższych),
- pracownicy muzeów, instytucji kultury, bibliotek, archiwów, urzędów
Więcej informacji na temat projektu: https://mnk.pl/artykul/projekt-biblioteka-ksiazat-czartoryskich-rozbudowa-i-przebudowa-oddzialu-muzeum-narodowego-w-krak
