Wystawa Lwowianki / Львівʼянки prezentuje piętnaście niezwykłych biografii kobiet-artystek, których życie i twórczość splotły się z nowoczesną historią Lwowa - wojną, Zagładą, masowymi przesiedleniami i rozpadem granic państwowych. Twórczość prezentowanych artystek jest zarówno zapisem osobistych dramatów, jak i formą sprzeciwu wobec niesprawiedliwości i przemocy. Ich prace to akty afirmacji życia, mimo destrukcji, jaką przyniosła historia.
Ekspozycja wpisuje się w szerszy kontekst badań nad modernizmem oraz wpływem historii na sztukę - zgodnie z tezą prof. Andrzeja Turowskiego, który w książce Radykalne oko wskazuje I wojnę światową jako kluczowe i formujące wydarzenie dla historii modernizmu, a zarazem odsłaniające odmienne doświadczenia kobiet i mężczyzn. Kurator wystawy Lwowianki / Львівʼянки, Andrij Bojarov, idzie o krok dalej, poszerza tą perspektywę o dramatyczne wydarzenia II wojny światowej oraz ich wpływ na losy lwowskich artystek. Trwająca agresja Rosji przeciwko Ukrainie uaktualnia te bolesne przeżycia, wydawałoby się, że na zawsze zażegnane zgodnie z hasłem „Nigdy więcej”.
Każda z prezentowanych na wystawie artystek otrzymuje osobną przestrzeń, która łączy dzieła z dokumentacją biograficzną i kontekstem historycznym. Całość buduje emocjonalny i refleksyjny obraz środowiska artystycznego, którego wspólnotowość przekraczała granice językowe, etniczne i wyznaniowe. Na ekspozycji prezentowanej w Gmachu Głównym zobaczymy różnorodne pod względem treści, jak i technik wykonania prace. Wśród nich obrazy olejne, rzeźby, fotografie, a także techniki cyfrowe. Łącznie to ponad 20 obiektów.
Ekspozycja przestawia prace nieznane dotąd szerokiej publiczności. Jej głównym punktem jest antywojenny kolaż Margit Sielskiej pt. Nie chcemy wojny z lat 30. XX wieku, pochodzący ze zbiorów rodzinnych, a od 2023 roku znajdujący się w kolekcji Narodowego Muzeum Sztuki w Kijowie (NAMU). To dzieło o wyjątkowej sile wyrazu, które w sposób poruszający koresponduje z obecną wojną w Ukrainie. Margit Sielska, artystka pochodzenia żydowskiego, w swojej pracy łączy symbole chrześcijańskie i z językiem polskim. Uznana po wojnie za artystkę ukraińską stała się symbolem złożonej tożsamości kulturowej Lwowa.
Drugim unikatowym eksponatem jest rzeźba Luny Drexler Mulatka znana także pod nazwą Jolanta z 1910 roku. Jest to popiersie afroamerykańskiej dziewczynki, adoptowanej przez Felisa Sielskiego, której historia splata się z lwowskim środowiskiem artystycznym i społecznym.
Na wystawie zobaczyć można także archiwalne fotografie i materiały z prywatnego archiwum Sielskich, m.in. portrety Margit Reich-Sielskiej, Marii Teysseire czy Wandy Diamand, a także filmy podróżnicze z lat 20. i 30. ubiegłego wieku autorstwa Sofii Jablonskiej, jednej z pierwszych lwowskich feministek i podróżniczek, zrealizowane m.in. na Dalekim Wschodzie i w Maroku.
Do współczesności nawiązuje projekcja wideo lwowskiej artystki Olhi Marusyn, odnosząca się bezpośrednio do obecnie trwającej wojny w Ukrainie - dowodząc, że dziedzictwo Lwowianek trwa nadal i zyskuje nowe formy.
Wystawę można oglądać w Muzeum Narodowym w Krakowie od 12.09.2025 roku do 1.03.2026 roku. Ekspozycja dostępna jest w ramach Galerii Sztuki Polskiej XX + XXI wieku na II piętrze.
INFORMACJE DLA ZWIEDZAJĄCYCH
__________________________________________________________________________
WYSTAWA Lwowianki / Львівʼянки
Miejsce: MNK Gmach Główny
Czas trwania: 12.09.2025 - 1.03.2026
Godziny trwania:
poniedziałek: nieczynne
wtorek-niedziela: 10.00–18.00
Kurator wystawy: Andrij Bojarov
Koordynatorka: Ewelina Zając
Organizator Muzeum: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Mecenas MNK: PGE Polska Grupa Energetyczna
Partner Strategiczny MNK: Totalizator Sportowy
Partnerzy medialni: Radio Kraków, Radio Kraków Kultura, TVP 3 Kraków
Luna Amalia Drexler, Jolanta (Mulatka), 1910, rzeźba gipsowa, Narodowe Muzeum Sztuki Ukrainy
Margit Sielska, My nie chcemy wojny, lata 30 XX wieku, kolaż, Narodowe Muzeum Sztuki Ukrainy
Maria Wodzicka, Koncert, 1932, olej na tekturze, Muzeum Narodowe we Lwowie im Andrzeja Szeptyckiego
Olga Blus Lewicka, Bez tytułu (Kompozycja abstrakcyjna), lata 30 XX wieku, olej na tekturze
Vlodko Kostyrko, Portret Debory Vogel, 2023, olej na płótnie, prywatna kolekcja we Lwowie
W Roku Olgi Boznańskiej Muzeum Narodowe w Krakowie zaprasza na wystawę Boznańska. Kameralnie, która pozwala spojrzeć na jedną z najwybitniejszych polskich malarek z perspektywy nie tylko jej dorobku artystycznego, lecz także codziennego życia. ...
czytaj więcejZapraszamy do fascynującego świata zwierząt z obrazów Józefa Chełmońskiego – jednego z najwybitniejszych polskich malarzy, miłośnika natury i właściciela wiernego psa „Kwiatka”. Od 1 września do 31 października przed Gmachem Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie stanie fotoplastikon, który zabierze Cię w niezwykłą podróż przez malarski „zwierzyniec” Chełmońskiego. ...
czytaj więcejEkspozycja poświęcona jednemu, ale jakże wyjątkowemu dziełu Józefa Chełmońskiego, odkrywa tajniki procesu jego konserwacji i prezentuje niezwykle ciekawe wyniki badań nad obrazem. Wystawa „Czwórka – o konserwacji i badaniach obrazu Józefa Chełmońskiego” prezentowana jest w Sukiennicach równolegle z monograficzną wystawą prac artysty w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie...
czytaj więcej
